Narahat ayaqlar sindromu olan xəstələr şikayətlərini izah etməkdə çətinlik çəkirlər. Bu vəziyyət psixoloji bir xəstəliyin simptomu kimi səhv təfsir edilə bilər. Ancaq Narahat ayaqlar sindromu psixoloji xəstəlik deyil. Beyində vasitəçi rolunu oynayan bir maddə olan Dopamin xüsusilə vurğulanır. Çünki sinir sistemində dopamin artıran dərmanlar müalicədə təsirli olur. Bəzi xəstəliklərdə bu sindromun sıxlığı yüksəkdir. Yəni bu xəstəliklərin Narahat ayaqlar sindromu üçün zəmin yaratdığını söyləmək olar. Bu xəstəliklər aşağıdakılardır:
Yuxarıda göstərilən xəstəliklərdən heç biri olmayan RLS xəstələrinin yaxınlarından birində RLS olma ehtimalı 50%-dir. Bu, xəstəliyin irsi ola biləcəyinə işarədir. Bu irsi forma çox vaxt gənc yaşlarda, bəzən uşaqlıqda da başlaya bilər və müalicə genetik olmayan formadan daha çətindir.
Bəzi depressiya, allergiya dərmanları və ağrı kəsiciləri RLS simptomlarını ağırlaşdıra və ya buna səbəb ola bilər. Kafein, alkoqol və siqaret xəstəliyin əlamətlərini daha da ağırlaşdırır.
Narahat ayaqlar sindromu necə diaqnoz qoyulur?
Narahat ayaqlar sindromu diaqnozunu təyin edə biləcək həkim nevroloqlar və ya yuxu xəstəlikləri ilə məşğul olan mütəxəssislərdir. Hələlik ki diaqnoz qoymaq üçün qan testi və ya hər hansı başqa müayinə yoxdur. Diaqnoz həkim tərəfindən ətraflı bir tarixi anamnez götürərək fiziki müayinə aparır. Sindromun əlamətləri ümumiyyətlə kifayət qədər tipikdir və diaqnoz üçün əlavə testlərə ehtiyac yoxdur. Diaqnozda şübhə olduqda və ya Narahat ayaqlar sindromu halının meydana gəlməsini asanlaşdıran əlavə bir xəstəlik olduqda, bunun aşkarlanması üçün qan testləri, EMG və ya bütün gecə yuxu testi tələb oluna bilər.
Aşağıdakı bütün şikayətləriniz varsa, RLS-ləriniz var:
İlk addım Narahat ayaqlar sindromunu asanlaşdıran və ya səbəb olan başqa bir xəstəliyin olub-olmadığını müəyyənləşdirməkdir. Bu xəstəliklərə dəmir çatışmazlığı anemiyası, diabet və artrit daxildir. Bəzi dərmanların istifadəsi də şikayətləri artıra bilər. Bu xəstəliklərin müalicəsi və ya dərmanların dayandırılması bəzən şikayətləri azalda bilər və nadir hallarda yox olur. Ancaq bu asanlaşdırıcı xəstəliklər ən uyğun şəkildə müalicə olunsa da, Narahat ayaqlar sindromu ilə bağlı şikayətlər davam edir. Hər halda, xəstələrin yarısından çoxunda yatan bir xəstəlik və ya dərman istifadəsi yoxdur. Narahat ayaqlar sindromu yüngül formalarında, isti vanna, ayaq masajı, isti dəsmal, buz tətbiqetmə, ağrı kəsicilər, müntəzəm idman və kafeinli içkilərdən çəkinmək kimi xəstənin özü tərəfindən tez-tez aşkar edilən tədbirlər faydalı ola bilər. Ancaq orta və ağır Narahat ayaqlar sindromu olan xəstələrdə bu tədbirlər kifayət deyil və müalicəsində istifadə olunan dərmanları almaqları mütləqdir. Dərmanların effektivliyi xəstədən xəstəyə dəyişə bilər.
781
